Hoe help je als gemeente sociaal ondernemers in de buurt?

14 september, 2016 - Webredactie

Sociaal ondernemers zijn in principe een ideale partner voor gemeenten: ze zijn innovatief, hebben een groot lokaal netwerk en ze lossen op een ondernemende manier problemen op in het sociale domein. Zonder handje op te houden dus. ‘In principe’ dus, want de huidige wet- en regelgeving belemmert sociaal ondernemers vaak om hun werk goed te kunnen uitvoeren. Wat kun je als gemeente doen om die belemmeringen weg te nemen? Movisie komt met zeven tips in het Magazine Sociaal & Ondernemend 2016.

1: Eén aanspreekpunt – zorg dat de voorkant op orde is
Een sociaal ondernemer heeft vaak een bedrijf dat niet valt onder een afdeling van een gemeente. Neem een groenbedrijf, dat niet alleen de wijk vergroent, maar ook meer samenhang in de buurt brengt. Het bedrijf werkt met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Met een beetje pech moet een sociaal ondernemer met zijn plannen langs drie afdelingen. Dat kost veel tijd -en frustratie. Eén aanspreekpunt werkt beter. Zo’n aanspreekpunt moet op de hoogte zijn van de specifieke kenmerken en omstandigheden van een sociaal ondernemer.

2: Een coherent beleid – zorg dat de achterkant op orde is
Maar met één aanspreekpunt ben je er nog niet. Want ook de ‘achterkant’ moet op orde zijn. Het komt geregeld voor dat tegengestelde belangen van verschillende afdelingen een sociaal ondernemer belemmeren. Treffend voorbeeld daarvan leverde de Gemeente Amsterdam in het najaar van 2015. Twee jaar eerder had stichting Midwest, bestaande uit een groep buurtbewoners, een leegstaand pand betrokken. De huur die de stichting ontving van 50 ZZP’ers, die intrek in het gebouw hadden genomen, mocht worden aangewend om het gebouw op te knappen, de erfpacht van te betalen en sociale initiatieven voor de buurt te ontplooien. Samen met een aantal ambtenaren ontwikkelde de stichting een businessmodel waardoor ze op eigen benen kon staan. Het was in alle opzichten een revolutionair plan. Midwest werd een belangrijke speler in de wijk. Maar… met de wisseling van de macht, veranderde ook de houding van de gemeente tegenover de stichting. De constructie was volgens de nieuwe wethouder juridisch niet houdbaar. Het is nu aan de gemeenteraad om hierover te oordelen. Een samenhangend beleid had dit kunnen voorkomen.

3: Experimenteer: kleur ook eens buiten de lijntjes
Natuurlijk moeten de gemeenteraad, B&W en ambtenaren zich houden aan wet- en regelgeving. Maar soms niet. Soms is experimenteerruimte nodig. Mooi voorbeeld is Stichting Coehoorn Centraal dat de Arnhemse wijk Coehoorn nieuw leven wilde inblazen. Horeca was daarbij cruciaal, maar in het bestemmingsplan was alleen ruimte voor ondersteunende horeca, zoals bij een voetbalkantine. De stichting heeft uiteindelijk de ambtenaren ervan kunnen overtuigen dat hun horeca ook ondersteunend is, omdat het het opbloeien van de buurt stimuleert.

4: Los samen problemen op
Benoem een nijpend probleem in je gemeente en organiseer challenges om met sociaal ondernemers en andere stakeholders dat probleem te tackelen. Schrijf er een wedstrijd voor uit en stel faciliteiten beschikbaar aan de winnaar.

5: Stel een buurtbegroting op
Maak de begroting van buurt of gemeente openbaar waardoor social enterprises en anderen toegang hebben tot financiële informatie. Sociaal ondernemers kunnen op die manier zien waar de overheid haar geld aan uitgeeft en invloed uitoefenen op beleid.

6: Ga in gesprek met sociaal ondernemers
Breng in kaart welke social enterprises er zijn in de gemeente. Vraag hen waar ze behoefte aan hebben. Wat gaat fout en wat goed? Onderzoek of je als gemeente de aangewezen instantie bent om een barrière te slechten. Stel op basis daarvan kaders op die tot meer beleidsruimte/vrijheid leiden. Een voorbeeld voor een dergelijke aanpak is de Gemeente Amsterdam. Dat resulteerde in een groot actieprogramma dat in samenwerking met sociaal ondernemers is ontworpen om het sociaal ondernemerschap te laten groeien.

7: Inkoop en aanbestedingen: maak ze weer maatschappelijk
Voor de gemeente is dit een belangrijke knop om aan te draaien. Sociaal ondernemers leveren een belangrijke maatschappelijke meerwaarde, maar die meerwaarde krijgt bijna geen plaats in een aanbesteding. Vaak is het de prijs die doorslaggevend is. Stel daarom als gemeente die maatschappelijke meerwaarde meer centraal. Social enterprises hebben daardoor meer kans om zo’n aanbesteding te winnen, doordat ze óf samenwerken met commerciële bedrijven óf zelf die opdracht binnenslepen. Daarbij zou het goed zijn als de sociaal ondernemer de impact van zo’n aanbesteding zou kunnen aangeven. Wat bespaart de gemeente aan energiekosten of uitkeringen als ze met een social enterprise in zee gaat? Wat is een beter lokaal netwerk en een bruisender buurt de gemeente waard?

Dit artikel verscheen eerder in het Magazine Sociaal & Ondernemend 2016.