Rotterdammers aan zet in nieuwe wijkdemocratie

Het collegevoorstel ‘De Wijk aan Zet’ is het antwoord van het stadsbestuur op de evaluatie van het huidige bestuursmodel door de Erasmus Universiteit en het resultaat uit vele stadsgesprekken met de gemeenteraad, gebiedscommissies, wijkraden, wijkcomités, actieve Rotterdammers, experts en maatschappelijke partijen over de vraag hoe de Rotterdamse wijkdemocratie optimaal kan functioneren.

Wethouder Roos Vermeij (Economie, wijken en kleine kernen): “De afgelopen tijd heb ik veel Rotterdammers ontmoet die te maken hebben met de samenwerking tussen bewoners, wijk en gemeente. In die ontmoetingen zat altijd veel energie, maar ook veel chagrijn en frustratie. In onze wijken barst het van de goede ideeën over hoe het beter en mooier kan, maar te veel van die ideeën belanden nu in een bureaula of verdrinken in regels en procedures. In de overtuiging dat we beter kunnen, stellen we als stadsbestuur een radicaal andere manier van werken in en met de wijk voor. De Wijk aan Zet, maar dat betekent ook ‘de Coolsingel aan Zet’: want dit vergt een grote verandering in het werken van de gemeentelijke organisatie. Rotterdam kent een rijke geschiedenis waarin Rotterdammers én de gemeente samen aan de stad hebben gebouwd. Die geschiedenis wordt wat ons betreft een gezamenlijke toekomst.”

Coolsingel aan Zet: organisatie dichtbij en in dienst van de wijk
Samen met Rotterdammers aan het werk om te bouwen aan de wijk. In het collegevoorstel zullen toegewijde teams van meerdere ambtenaren met verschillende expertises en vanuit verschillende clusters neerstrijken in de wijk. Dat doen ze in een ‘wijkhub’, een vaste plek waar de deur altijd openstaat en waar bewoners, ondernemers, wijkvertegenwoordigers en ambtenaren elkaar ontmoeten. Dit team wordt aangestuurd door de wijkmanager, die substantieel handgeld en mandaat tot zijn of haar beschikking heeft om echt potten te breken in de wijk. En een team dat smoel krijgt binnen de gemeentelijke organisatie, met ambtenaren die zich identificeren met de wijk waar ze samen met Rotterdammers vooruitgang boeken.

Wethouder Arjan van Gils (Financiën, organisatie, haven en grote projecten): “De gemeente is er voor de Rotterdammers. Veel medewerkers werken daarom graag in de stad – dat is de plek het gebeurt. Zo moeten we dus ook onze organisatie inrichten. Zodat onze mensen weten wat er speelt, aanspreekbaar zijn en de ruimte krijgen om zaken snel te regelen.”

Wijkvertegenwoordiging: 35 wijkraden
De schaal die volgens het college het best bij deze nieuwe manier van werken past is die van de wijk. In het collegevoorstel kent Rotterdam 35 wijkraden waarvan de vertegenwoordigers – buiten de gemeenteraadsverkiezingen om – op persoonlijke titel worden gekozen. Kandideren met vermelding van politieke kleur mag, maar hoeft niet. De eerste verkiezingen zouden medio 2022 kunnen plaatsvinden. De wijkraden vormen een belangrijke spil in de samenwerking tussen gemeente en wijk: zij bouwen het wijknetwerk op, jagen de participatie in de wijk aan en sluiten samen met bewoners en ambtenaren in de wijk een wijkakkoord. Daarin worden jaarlijks wijkplannen gemaakt over bereikbaarheid, buitenruimte, sociale veiligheid en de activiteiten van welzijnspartijen.

Met betrekking tot grotere stedelijke thema’s die de wijk raken worden in het wijkakkoord vooraf afspraken gemaakt over de inspraak van bewoners. Daarnaast controleren de wijkraden of de gemaakte afspraken naar behoren worden uitgevoerd. De ondersteuning van de wijkraad wordt versterkt, zodat de wijkraad effectief haar rol kan vervullen. Iedere wijkraad krijgt een onafhankelijke, professionele ondersteuning die de wijkraden met raad en daad terzijde staat.

Samenspel stadsbestuur en wijkraad
Het werk van de wijkvertegenwoordiging als controleur van de uitvoering van gemaakte afspraak kan niet bestaan zonder mogelijkheden om bij het stadsbestuur aan te kloppen als het niet goed gaat.  In de vele stadsgesprekken klonk de wens door voor ‘een voet tussen de deur’ en ‘een vuist op tafel’. Het college stelt daarom voor om iedere wethouder een aantal wijken te laten adopteren. Deze adoptiewethouders houden periodiek overleg met ‘hun’ wijkraden en zijn direct aanspreekbaar. Wijkraden kunnen ongevraagd advies geven, en de adoptiewethouder bewaakt de opvolging van deze adviezen.

Meer zeggenschap bewoners over geld in de wijk
In het collegevoorstel De Wijk aan Zet kunnen bewoners op een democratisch manier bewonersinitiatieven honoreren en meestemmen over wijkplannen. Voor de wijkplannen wordt jaarlijks per wijk budget gereserveerd in de gemeentelijke begroting. Ook komt er meer flexibel budget voor actuele zaken in de wijk die niet in het wijkakkoord staan. De wijkmanager en zijn team van ambtenaren krijgen bovendien substantieel handgeld en mandaat om snel te kunnen handelen en maatwerk te bieden waar nodig.

Digitaal platform: continu meedoen in de wijk
Doorlopende participatie wordt in dit voorstel de norm. Concreet haalt de gemeente samen met de wijkraad bij bewoners, ondernemers en deskundigen in de wijk op wat er nodig is, nog vóórdat er beleid wordt bedacht. Geen ‘one size fits all’ maar een maatpak voor iedere wijk. Een wijkbreed digitaal platform, zoals die in de kleine kernen vorig jaar een groot succes bleek, wordt hiervoor hét instrument: een digitale ontmoetingsplek voor alle betrokkenen in de wijk, waar initiatieven van medebewoners worden gehonoreerd, waar meningen worden gepeild en waar de wijkraad wordt gekozen.

Stadsgesprek 20 mei
Dit collegevoorstel is niet alleen een product van het college, maar van de hele stad. Veel Rotterdammers hebben zich de afgelopen maanden in verschillende gesprekken uitgesproken over hoe een wijkdemocratie optimaal kan functioneren. Het college is hen daar dankbaar voor. En het is nog niet klaar: op 20 mei aanstaande organiseert het stadsbestuur een nieuw stadsgesprek waarin het zijn keuzes voor de Wijk aan Zet motiveert. Vanuit Arminius, live te volgen voor iedereen. Met opnieuw een divers palet aan Rotterdammers aan tafel. Nadere informatie hierover volgt.