De wens naar meer integraal werkende overheden en aanspreekbare bestuurders is de afgelopen jaren gegroeid. Dit heeft bij decentrale overheden geleid tot de aanstelling van gebiedsbestuurders in de vorm van (bijvoorbeeld) wijkwethouders en gebiedsgedeputeerden. Welke rollen kunnen deze gebiedsbestuurders spelen binnen ambtelijke organisaties? En hoe kunnen ze bijdragen aan een overheid die dichter bij de bewoner staat? Platform31 onderzocht in opdracht van het ministerie van BZK verschillende vormen van gebiedsbestuurders bij acht decentrale overheden.
Kwalitatief onderzoek bij acht overheden
Deze publicatie heeft als doel om inzicht te bieden in manieren waarop ervaring is opgedaan met gebiedsbestuurders op lokaal, regionaal en provinciaal niveau. Gebiedsbestuurders worden gedefinieerd als bestuurders die in een geografisch afgebakend gebied de integraliteit bewaken en tegelijkertijd aanspreekbaar zijn voor inwoners van dat gebied. Om meer te leren over het concept, voerde Platform31 kwalitatief onderzoek uit in zes gemeenten (Enschede, Gooise Meren, Groningen, Rotterdam, Stichtse Vecht en Utrecht), één hoogheemraadschap (Rijnland) en één provincie (Groningen). Bij deze acht casussen zijn diepte-interviews afgenomen met de gebiedsbestuurder in kwestie en met een tweede gesprekspartner om de rol van de gebiedsbestuurder vanuit een ander perspectief te belichten.
Ervaringen en geleerde lessen van gebiedsbestuurders
We formuleren overkoepelende lessen voor het werken met gebiedsbestuurders op drie thema’s:
- Vormen van gebiedsbestuurders in de praktijk;
- Kansen en risico’s van het werken met een gebiedsbestuurder;
- De bijdrage van gebiedsbestuurders aan een integrale werkwijze en nabijheid van bestuur.
In dit onderzoek wordt een grote verscheidenheid in smaken van gebiedsbestuurders tentoongesteld. Elke casus biedt een ander model van hoe het werken met gebiedsbestuurders binnen de ambtelijke organisatie kan worden ingericht, en hoe communicatie met bewoners is georganiseerd. In deze publicatie zijn uitgebreide casusbeschrijvingen opgenomen, zodat andere (decentrale) overheden lessen kunnen trekken uit de ervaringen van acht koplopers. Uit het onderzoek komt naar voren dat gebiedsbestuurders vooral nog aan het pionieren zijn maar dat de praktijkervaringen redelijk positief zijn in de zin dat het werken met een gebiedsbestuurder de integraliteit van beleid en uitvoering bij de overheid versterkt.
Gebiedsbestuurders op rijksniveau?
Dit verkennende onderzoek voedt de discussie of en in welke vorm de gebiedsbestuurder een waardevol en toepasbaar concept zou kunnen zijn om de integraliteit van werken op Rijksniveau te verbeteren. Hoe kan het Rijk een betere en meer effectieve partner zijn voor medeoverheden en inwoners? Het ministerie van BZK zal met deze publicatie in de hand intern de discussie verder brengen.
Download de publicatie Gebiedsbestuurders bij decentrale overheden op www.Platform31.nl
