Het is goed dat ‘de wijk’, na een beleidsvacuüm van bijna 10 jaar, terug is op de politieke agenda. Ons land kan bogen op een lange beleidstraditie waarin successen zijn geboekt, maar ook het nodige leergeld is betaald. Laten we van deze inzichten de komende jaren veel meer de vruchten plukken. De landelijke overheid, gemeenten, maatschappelijke organisaties en bewoners. Samen.
Download hier het Manifest voor een succesvolle Wijkaanpak van LSA, LPB en de partners van WijkWijzer
Wij willen met dit manifest drie pijlers aanreiken voor een betekenisvolle en duurzame wijkaanpak. Een aanpak die leidt tot het bevorderen van kansengelijkheid en het verbeteren van het perspectief van bewoners op de gebieden opvoeding, scholing, sociaal functioneren, werk en inkomen, gezondheid, wonen en veiligheid en criminaliteit. Daarbij is de ‘wijk’ ook de stadsbuurt, plattelandskern en het dorp. En staat ‘aanpak’ niet voor versnipperde, kortstondige impulsen vanuit departementale potjes of voor de spreekwoordelijke ‘korte klap’ die morgen al resultaat geeft. Een goede wijkaanpak weet systeem- en leefwereld, bottom-up en top-down, en alle complexiteit daar tussenin, te verbinden. In dat spanningsveld moet tot gemeenschappelijke afwegingen en besluiten worden gekomen. De wijkaanpak die we voorstaan in dit manifest is ván en mét de wijk.
Soms is het heel verstandig ergens mee te stoppen. Zoals met beleid dat als vertrekpunt heeft dat het in wijken slecht gaat en problemen zich er opstapelen. Met systemen waarbinnen we nu samenwerken en die een duurzame, succesvolle wijkaanpak in de weg staan. Is dat alles risicovol? Wij denken van niet. We nemen een groot risico als we een nieuwe tijd ingaan met oud instrumentarium. Als we de wijkaanpak er ‘een beetje bij blijven doen’. Zet de inspanningen van de laatste 10 jaar af tegen de resultaten, en het risico om een andere weg in te slaan, is niet zo groot. Het is tijd om het fundamenteel anders te gaan doen. De sociale agenda is steviger dan ooit en minimaal gelijkwaardig aan de fysieke. Daarnaast stelt de energietransitie de samenleving voor de grootste naoorlogse opgave, waarin sociaal en fysiek hand in hand gaan. Deze drie opgaven komen samen in wijken en hebben stevige impact op de leefomgeving en het samenleven van bewoners. Wat we in de praktijk zien, is dat deze drie opgaven zoeken naar positie. Naar ruimte. Met ieder een eigen participatieproces.
Wij pleiten in dit Manifest voor een Wijkaanpak ván en mét de wijk. De ervaringskennis en agenda van bewoners zijn daarbij leidend, de inzet van beroepskrachten maximaal ondersteunend, beleid dienend en experimenteerruimte en een lerende aanpak katalyserende bestanddelen. Laat het in wijken gebeuren en vertrek niet meer alleen vanuit landelijke of lokale nota’s. Bied ruimte om op zichzelf staande departementale potjes die naar gemeenten en wijken gaan, te verbinden. En laat de wijkaanpak niet uitvoeren door buitenstaanders. Kies voor de wijkaanpak ván en mét de wijk! Die draagt evengoed bij aan allerlei landelijke beleidsdoelen, zonder dat deze sturend worden opgelegd. We zijn ervan overtuigd dat iedere bewoner zo toegang krijgt tot het verbeteren van perspectief. En dat geboekte resultaten en effecten een duurzaam karakter krijgen.
Manifest in het kort:
Bewoners en hun ervaringskennis zijn leidend
- Werk waarderend en uitnodigend;
- Heb aandacht voor wat er goed gaat in wijken;
- Vertrek vanuit gelijkwaardigheid;
- Maak gebruik van wat er al is;
Een lange adem
- Kies voor de lange termijn;
- Organiseer betrouwbaarheid en consistentie;
- Borg continuïteit in de uitvoering;
Mogelijk maken
- Geef beroepskrachten in de wijk de ruimte om hun werk te doen;
- Experimenteer met nieuwe mogelijkheden tot verantwoording.
Het manifest
Het manifest is er voor jou. Of je nu wijkambtenaar bij de gemeente, actieve buurtbewoner, opbouwwerker of bij een woningcorporatie werkt of politicus of bestuurder bent. Samen moeten we aan de slag om van de nieuwe wijkaanpak een succes te maken. Je maakt al een begin door het manifest te delen in jouw netwerk! Begin met de nieuwe gemeenteraad en het nieuwe college in jouw gemeente.
De makers van het manifest
Binnen het platform Wijkwijzer hebben het LSA en LPB het initiatief genomen om dit manifest op te stellen,. We hebben een redactieteam* van experts gevraagd om het daadwerkelijke onderzoek- en schrijfwerk te doen. Het manifest is tot stand gekomen door meerdere verkennende en verdiepende gesprekken in het redactieteam, tijdens drie digitale sessies met ruim 75 bestuurders, beleidsmakers, beroepskrachten en actieve bewoners en een sessie met Utrechtse jongeren.
* Het redactieteam bestaat uit:
Bouchra Dibi (adviseur en onderzoeker Krachtwijken), dr. Reinout Kleinhans (universitair hoofddocent Stadsvernieuwing, TU Delft), Matthijs Uyterlinde (senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut) en Eelco Visser (Denk- en doenetwerk Naar daar), met ondersteuning van LPB en LSAbewoners.
Download hier het Manifest voor een succesvolle Wijkaanpak van LSA, LPB en de partners van WijkWijzer
