De eigen mening van de ambtenaar
door Martin van der Maas >>
Iedereen kent de taferelen wel: ambtenaren die zich bij bijeenkomsten tegenover bewoners ongemakkelijk en geforceerd verschuilen achter de bestuurlijke werkelijkheid. Of, als die er nog niet is, bijna niets concreets durven zeggen.
“Daar kunnen nog geen mededelingen over worden gedaan.”
“Dat wordt meegenomen in de afwegingen.”
“Daar is nog geen standpunt over ingenomen.”
“Daar wordt nog over nagedacht. Zodra er meer bekend is, krijgt u bericht.”
Vaak betreft het taal met onbepaalde voornaamwoorden, alles erop gericht om de ambtenaar zelf irrelevant te maken. De ambtenaar gereduceerd tot zielloos werktuig, tot militant-neutraal representant van een geheimzinnige bureaucratie. Een van de slachtoffers van deze houding is de eigen mening van de ambtenaar. Die is er vaak wel natuurlijk, maar weggestopt onder dikke lagen management en bestuur.
Maar bewoners willen niet praten met een werktuig, maar met een persoon. Een normaal gesprek voeren, van mens tot mens. En mensen hebben nu eenmaal meningen. Een mening draagt zelfs essentieel bij aan je menselijkheid en daarmee aan je geloofwaardigheid en je effectiviteit. Ik snap wel dat je daar soms voorzichtig mee moet zijn, met je eigen mening, maar veel ambtenaren gaan er nu te krampachtig mee om. De ervaring en de vakkennis van professionals zijn meestal een verrijking van het publieke debat. Dus, verkondig je eigen mening, juist buiten de deur, tegen bewoners, op social media. Als je je daarbij houdt aan de volgende richtlijnen, kom je zelden in de problemen:
- Benoem dat het je eigen mening is en dat die kan afwijken van wat je bestuur vindt.
- Heb als doel om het publieke debat te verrijken, niet om de agenda of de reputatie van je bestuur te frustreren.
- Respecteer en voer naar besten kunnen uit wat je bestuur uiteindelijk besluit. Ook dan mag je nog steeds je eigen mening erover uiten, maar verstoor het proces niet met gedram. Dat wil je van je kinderen ook niet als je al ‘nee’ hebt gezegd.
Tot slot, wellicht ten overvloede: houd het beschaafd, zowel qua inhoud als qua toon. Dat zou voor zich moeten spreken, maar ik zie tegenwoordig met lede ogen aan hoe de riolen van onze geesten steeds nadrukkelijker opborrelen op sociale media, in raadzalen en in de Tweede Kamer. Ja, in ons vrije land mag je juridisch gesproken alles en iedereen voor rotte vis uitmaken. Maar het hoeft niet.
Martin van der Maas
Wijkmanager Gemeente Den Helder
