Steeds meer gemeenten proberen grip te krijgen op wat zij bereiken in het sociaal domein. Vaak betekent dat: meer registreren en meer meten. Maar tegelijkertijd horen we overal in het land de roep om minder administratieve belasting. De gemeenten Utrecht en Eindhoven en de betrokken uitvoeringsorganisaties Buurtteamorganisatie Sociaal en WIJeindhoven ontwikkelden ‘Wat telt’, een instrument om de resultaten van hun wijkteams in beeld te krijgen. Naast het fysieke instrument is er nu ook een vrij beschikbare digitale versie.
Samen met deze gemeenten en hun uitvoeringsorganisaties ging Movisie op zoek naar het ideale meetinstrument hiervoor: de ‘heilige graal’. Dit nieuwe instrument moest niet alleen behulpzaam zijn voor de uitvoeringsorganisaties en gemeenten, maar ook voor de inwoners en professionals. Het mocht niet voelen als een extra administratieve belasting.
Oftewel, het instrument moest:
- aansluiten bij de beleving van de inwoner;
- professionals ondersteunen in hun werk;
- informatie opleveren waar de uitvoeringsorganisaties en gemeenten van kunnen leren en hen zicht geeft op de resultaten van de wijkteams.
Wat telt voor alle betrokkenen
De gezamenlijke zoektocht begon door inwoners, professionals, uitvoeringsorganisaties en gemeentemedewerkers de vraag te stellen wat voor hen belangrijk is aan een nieuw instrument. Hoe kan een nieuw instrument jou helpen? In een co-creatieve sessie kwamen genoeg raakvlakken naar boven om één instrument te ontwerpen waar alle betrokkenen tevreden mee waren. Tijdens die sessie werd de eerste schets gemaakt voor het nieuwe instrument, dat als naam kreeg: ‘Wat telt’.
In een pilot is met dit instrument geëxperimenteerd door een groep professionals in Eindhoven en Utrecht. Daarbij is gekeken naar wat het instrument oplevert voor de bewoner, de professional, de uitvoeringsorganisaties en de gemeente. ‘Wat telt’ is hier vervolgens op aangepast.
Wat telt fysiek en digitaal
De basis van ‘Wat telt’ is een bord met verschillende leefgebieden op kaartjes (zie afbeelding). Inwoners en professionals vullen dit tijdens het eerste gesprek samen in. De inwoner geeft met de kaartjes aan welke leefgebieden belangrijk zijn in zijn of haar leven. Kortom, wat telt voor de inwoner? Met fiches geeft de inwoner vervolgens aan hoe goed of slecht het gaat op die leefgebieden. Waar zitten krachten, en waar ervaart de inwoner problemen? Op leefgebieden waar het minder goed gaat kan de inwoner doelen stellen. Dat kan op een invulformulier in blocnotevorm. Ten slotte volgt een vraag over de ervaren kwaliteit van leven. Op deze manier gaat het instrument volledig uit van de beleving van de inwoner, welke problemen hij of zij ervaart en hoe de inwoner die zelf aan wil pakken.
Via www.wattelt.nl is het nu ook mogelijk om Wat telt digitaal te gebruiken. De papieren versies blijven beschikbaar, zodat professionals kunnen kiezen wat past bij henzelf en bij de inwoner. Deze digitale versie van Wat telt kan alleen aan een registratiesysteem gekoppeld worden als dit daarin ingebouwd wordt. Dat is bij WIJeindhoven gerealiseerd.
Ervaringen van professionals
Professionals uit Utrecht en Eindhoven die in de pilot met dit nieuwe instrument werkten zijn er blij mee. ‘Wat telt werkt erg interactief’, zo vertelt Marthe van der Put, werkzaam als generalist in een wijkteam van WIJeindhoven. ‘Daardoor voelt het niet als een vragenlijst. En het gaat uit van wat er belangrijk is voor de inwoner. De inwoner kan zelf aangeven welke levensgebieden hij in het gesprek naar voren wil laten komen, dat kunnen levensgebieden zijn waar hij heel trots op is of waar hij nog aan wil werken. Zo krijg je een goed overzicht van ‘wat telt’ in iemands leven.’
Een buurtteammedewerker in Utrecht zei in de pilotfase zelfs dat ze het een feestje vond om met dit instrument te werken! Een aandachtspunt is nog of het instrument geschikt is voor alle inwoners. Wat telt is eenvoudig en visueel opgebouwd. De vraag blijft hoe je het gebruikt wanneer de inwoner een verstandelijke beperking heeft of laaggeletterd is. Voor anderen kunnen de smileys in het instrument juist kinderlijk overkomen. Ook blijkt het een uitdaging om goede, concrete doelen te formuleren samen met de inwoner.
Wat telt voor het wijkteam en de gemeente
‘Wat telt’ moet ook informatie opleveren waar de wijkteamorganisatie en de gemeente van kunnen leren en waarmee zij zicht krijgen op de resultaten. Wat bereikt het wijkteam voor de inwoners? En waar kunnen we verbeteren? Daarvoor is het belangrijk om te kijken of er veranderingen optreden bij de inwoner. Worden doelen behaald? Gaat het beter op leefgebieden waarop de inwoner eerst problemen ondervond?
Door ‘Wat telt’ na verloop van tijd opnieuw in te vullen met de inwoner, wordt vooruitgang of stabilisatie in het leven van de inwoner inzichtelijk gemaakt. Dat werkt niet alleen motiverend voor de inwoner zelf, maar geeft ook inzicht in de problemen die er spelen in een bepaalde wijk of in de gemeente. Het is dan wel essentieel dat de inwoner het instrument meerdere keren invult.
Uit ‘Wat telt’ kan in de toekomst informatie komen waaruit blijkt dat er extra opleiding of een beleidsaanpassing nodig is. Dat is het voornemen van de gemeente, zo vertelt Marieke Witzel, domeinsecretaris Sociaal Domein van Eindhoven in een artikel in Binnenlands Bestuur: ‘Door ‘Wat telt’ vaker in te vullen, kunnen we zien of er vooruitgang wordt geboekt, of inwoners worden geholpen. Daarnaast kunnen we de resultaten per wijk bekijken. We kunnen zien in welke wijken welke problemen spelen. Daar kunnen we ons beleid en ons budget op inzetten. Het is onze ambitie om op deze manier te gaan sturen.’
Dit artikel verscheen eerder op www.movisie.nl.