Civic crowdfunding: Lastige burgers of welkome nieuwe partners?

Civic crowdfunding: Lastige burgers of welkome nieuwe partners?

Bij civic crowdfunding nemen bewoners, lokale ondernemers en organisaties zelf initiatief om geld, hulp en materialen in te zamelen voor projecten die de omgeving verrijken. Het gaat meestal om inzameling van donaties voor relatief kleinschalige projecten met grote publieke zichtbaarheid, die snel gerealiseerd kunnen worden. Steeds vaker zijn (of worden) zulke projecten onderdeel van grootschaliger gebiedsontwikkeling.

Wie een beetje vertrouwd is met het jargon van gebiedsontwikkeling en stedelijke vernieuwing zal zulke inzet van crowdfunding en crowdsourcing al snel plaatsen onder de noemer van ‘organische gebiedsontwikkeling’. De economische crisis haalde een streep door de toch al veranderende grootschalige top-down gebiedsontwikkeling met meerjarige masterplannen. Hoewel er hier en daar sprake is van een voorzichtige heropleving, hebben veel ontwikkelprojecten een meer gefragmenteerd karakter gekregen zonder een strak omlijnde uitkomst. Grote plannen zijn opgeknipt in onderdelen en tussentijds kan er van alles wijzigen. Bovendien wordt nu steeds meer verwacht van gebruikers van een gebied als stakeholders (zoals lokale middenstand en mondige bewoners) in vergelijking tot de klassieke grote investeerders. Met de komst van de Omgevingswet zal het gewicht van de gebiedsgebruikers alleen maar toenemen.

Nieuwe stakeholders
Civic crowdfunding is daarbij van betekenis. Via crowdfunding nemen gebruikers van een gebied zelf initiatief, brengen ze zelf financiële middelen bijeen, proberen ze eigen plannen te realiseren en dragen ze zelf actief bij aan de ontwikkeling van een gebied. En al gaat het maar om een paar objecten in de openbare ruimte of een tijdelijke invulling van functies, het zijn juist deze projecten die gebruikers een gevoel van eigenaarschap geven over hun eigen omgeving. Neem bijvoorbeeld het via crowdfunding gerealiseerde tijdelijke schommelstation dat allure geeft aan het herontwikkellingslocatie van de Maastrichtse Tapijnkazerne. Of ZoZo, de nieuwe levendige entree voor Amsterdam Zuidoost Zuid, die dankzij crowdfunding wordt gerealiseerd.

Of, en dat is de andere kant van de medaille, voor de eindgebruikers om voor zichzelf een plek aan tafel op te eisen. Want, crowdfunding wordt ook ingezet om alternatieven voor bestaande plannen te lanceren. In Gouda startten bewoners in 2015 bijvoorbeeld een snelle campagne om serieus genomen te worden als potentiële herontwikkelaar van ‘GOUDasfalt’, het terrein van een voormalige asfaltfabriek. En in Broek in Waterland haalde de dorpsraad via crowdfunding voldoende geld op om de doorrekening van een alternatief plan voor verbreding van de provinciale weg te financieren.

Dit artikel verscheen eerder op www.stedenintransitie.nl.