“Als je investeert in gelukkige inwoners, draag je uiteindelijk ook bij aan brede welvaart”

Moeten we het niet ook, of nog meer, hebben over welzijn in plaats van welvaart? Met gelukkige inwoners als belangrijkste streven van elke wijkprofessional? Want als je investeert in hun kracht en vaardigheden, dan draag je uiteindelijk ook bij aan de brede welvaart in de buurt, denkt Annelieke Selbach, wijkmanager in Etten-Leur en gelukstrainer. Geen focus op wat mis is, maar investeren in levensvaardigheden en het bekrachtigen van wat er al is aan talent en energie in de wijk. 

Annelieke was altijd al gefascineerd door het geluk, of het ontbreken ervan, bij haar inwoners. In haar werk als wijkmanager in Etten-Leur en bij de Voedselbank, in het begeleiden van asielzoekers, als vrijwilliger bij het Ronald McDonaldshuis en tijdens haar vele reizen spreekt zij graag met mensen over hun leven. “Je komt er dan achter wat er echt speelt bij mensen. En ik zag ook hoeveel we als mens gemeen hebben als het gaat om ons geluksgevoel en hoe we omgaan met verdriet.” 

Grove bouwstenen van geluk
30% genen, 20% levensomstandigheden, 5% toeval en 45% levensvaardigheden 

Levensvaardigheden bevorderen geluk
Geïnspireerd door deze inzichten volgde Annelieke de leergang aan de Erasmus Universiteit over het sturen op geluk in het publieke domein. “Zo ontdekte ik dat een groot deel van je geluksgevoel maakbaar is en dat er levensvaardigheden zijn die een groot deel van je geluksgevoel kunnen verhogen. Het gaat dan bijvoorbeeld om vaardigheden die te maken hebben met bevorderen van contact, goed zorgen voor jezelf, zelfvertrouwen hebben, de juiste doelen stellen en hier betrokken bij blijven, dankbaarheid voelen en tonen.” 

“De overheid stuurt vooral op de levensomstandigheden. En dat is ook goed. Onderwijs, zorgvoorzieningen en een functionerende politie dragen ook zeker bij. Een betrouwbare overheid draagt ook bij aan het geluk van inwoners. Dus dicht bij de inwoner blijven, luisteren en samen oplossingen zoeken. Maar dus ook investeren in hun vaardigheden en kracht. Dan hebben zij ook zelf het vermogen om goede omstandigheden te creëren voor zichzelf en de veerkracht om ermee om te gaan als die tegenzitten. Denk dan aan lessen op school, trainingen, coaching en uiteenlopende (empowerment)activiteiten. Als gelukstrainer help ik mensen zelf ook op weg door ze te trainen in hele concrete levensvaardigheden die je geluk vergroten.”

Annelieke nam haar gemeente, het college, managers en HRM-afdeling ook mee in haar kennis over geluk. Maar vanuit de organisatie sturen op geluk kan nog best spannend zijn. Want hoe wordt dat ontvangen door de inwoners? “We worden allemaal gelukkig van andere activiteiten, dat is het individuele en subjectieve aan geluk. Maar bepaalde bouwstenen zijn voor iedereen hetzelfde. De grootste winst en het maakbare deel zit ‘m dus in het verbeteren van bepaalde levensvaardigheden. En bestuurders wil ik vooral meegeven; meer welvaart geeft niet meer geluk voor onze inwoners. Leer hoe je je geluksgevoel en dat van je inwoners kan vergroten. Want gelukkige inwoners is toch het belangrijkste streven van elke bestuurder?”

Een voorbeeld uit de wijk
Annelieke kwam in contact met een kwetsbare dame die ooit zelf in de rij stond van de Voedselbank. Zij wilde graag koken voor minimahuishouden en een plek bieden om eenzaamheid de kop te bieden. Samen zette ze een actie op. Met wat middelen van de gemeenten en lokale ondernemers creëerden ze (voor corona) elke maand een restaurantje waar mensen voor €1 een heerlijke maaltijd kunnen nuttigen met elkaar. Zij zagen daar een hele mooie samenkomst van mensen met weinig geld en weinig contact in het dagelijks leven. Dit soort ervaringen kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van hun vaardigheden.

Laagdrempelig en in de wijk 
Annelieke raadt ook aan om te investeren en te starten in bepaalde doelgroepen die minder geluk ervaren. “Niet-westerse statushouders bijvoorbeeld, zij zijn gemiddeld anderhalf punt minder gelukkig op een schaal van 0 tot 10 dan andere groepen. Dus meer investeren in het geluk van deze groep loont. Vaders als moeders helpen aan de vaardigheden waarmee ze werk kunnen vinden, hun kinderen begeleiden bij huiswerk. Ik denk dat je daarmee uiteindelijk ook ongelijkheid verkleint en brede welvaart vergroot.”

Een andere doelgroep die slechter op geluk scoort zijn mensen met een psychische kwetsbaarheid. Door de coronacrisis steeg deze groep. Annelieke: “Helaas bezuinigen wij in Nederland op GGZ- instellingen. Breng voorzieningen en coaches daarom samen en geef ze een laagdrempelige plek in de wijk. Aan kunnen waaien omdat je je even alleen voelt, gewoon praten over de prikkels waar je stress van krijgt, samen even een plannetje maken om weer overzicht over geldzaken te krijgen. Niet aan hoeven kloppen bij zes instanties en tal van formulieren invullen. Je ziet ook dat het goed werkt als mensen – vanuit eigen ervaring met elkaar praten. Mensen voelen zich veel meer aangesproken als zij zich gelijkwaardig voelen.” 

Meer weten(schap) over geluk?
Er is een vastgestelde definitie van geluk en volgens die definitie kun je geluk meten. Professoren als Ruut Veenhoven of Ap Dijksterhuis vertellen er alles over in hun boeken mocht je interesse hebben in de wetenschap van geluk. 

Sturen op geluk komt uit de stroming van de positieve psychologie. Martin Seligman en Sonja Lyubomirsky hebben vooruitstrevend onderzoek hierin verricht. 

Of volg de opleiding Het rendement van geluk in het publiek domein 

---

Zomerreeks reportages ‘Brede welvaart in de buurt’

Brede welvaart – eigenlijk werken we daar elke dag aan. Dat constateerden veel wijkprofessionals tijdens het online event ‘Brede welvaart in de Buurt’ dit voorjaar. Gemeenten vertalen de grote thema’s uit de monitor brede welvaart en SDG’s van het CBS in lokale ambities. Ze kijken wat er speelt en leeft in wijken, bij inwoners, en vertalen dit in een wijk- of gebiedsaanpak. En met concrete acties in de buurt werken wijkprofessionals samen met inwoners en andere wijkpartners dus elke dag aan de brede welvaart. Deze zomer vertellen wij hun verhalen in de reeks ‘Werken aan brede welvaart in de buurt’. Aan het eind van de zomer vind je alle verhalen gebundeld in een online magazine, inclusief meer achtergrond en concrete aanknopingspunten om zelf verder te bouwen aan brede welvaart in jouw buurt.

• Op maandagmiddag 8 maart ging LPB On the road naar Eindhoven. In deze video blikken we terug: wat is brede welvaart voor jou en hoe passen we dit in ons werk toe?
• Bekijk de video van de lezing van Peter Hein van Mulligen (hoofdeconoom bij het CBS) over de monitor brede welvaart.
• Luister deze podcast waarin we spraken met wethouder Yasin Torunoglu en gemeenteraadslid Samir Toub. Wat betekent de brede welvaart in de buurt voor hen?