Gebiedsgericht voorbeeld: Onderzoek burgerinitiatieven Wassenaar Leidschendam e.o.

10 augustus, 2018 - Webredactie

De Rekenkamercommissie van Oegstgeest, Wassenaar, Voorschoten en Leidschendam-Voorburg heeft 71 burgerinitiatieven langs de lat gelegd. Het onderzoek heeft geleid tot zowel een inventarisatie als een praktische handreiking.

In dit rekenkameronderzoek wordt onder burgerinitiatieven verstaan:

Een initiatief van één of een groep burgers om zelf deel te nemen en bij te dragen aan de realisatie van het verbeteren van de kwaliteit van de lokale samenleving, zonder oogmerk van privaat gewin.

Deze initiatieven moeten onderscheiden worden van verschillende participatievormen, zoals consultatie van burgers, inspraak voor/door burgers en samenwerking met burgers als medebelanghebbenden. Het gaat hier om initiatieven op gebieden als integratie, georganiseerde (mantel)zorg, statushouders, kringloop, voedselbank, energie, duurzaamheid en nog veel meer. Het betreft mogelijk ook vernieuwende initiatieven ter vergroting van de leefbaarheid door nieuwe, maar ook door traditionele vormen van verenigingsleven.

Conclusies

  1. Een burgerinitiatief is vooral een kwestie van maatwerk.
  2. Het beleid bij de gemeenten is dat inwoners ook eigen verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van hun leefomgeving en daarin initiatief nemen. Gemeenten maken dit onderdeel van beleid op allerlei terreinen en zetten hier ook verschillende instrumenten voor in om dit te stimuleren.
  3. Er zijn drie succesfactoren voor het realiseren van burgerinitiatieven. Daarvan blijkt de factor ‘constructieve samenwerking’ de meeste ruimte te bieden voor verdere ontwikkeling door initiatiefnemers en de gemeente.

Aanbevelingen, gericht aan de raad en college

  1. Ontwikkel goed overzicht van – en inzicht in – kansen voor samenwerking met burgerinitiatieven.
  2. Benut de betrokkenheid en energie van initiatiefnemers en koester de belangrijke kenmerken van een burgerinitiatief. Die maken een burgerinitiatief bijzonder en krachtig, te weten: een initiatief start vanuit de lokale samenleving en is gericht op publieke doelen, de doelen van de initiatiefnemers zijn daarbij het richtpunt en het realisatievermogen ligt in de samenleving zelf. Speel vanuit dit kader ‘op maat’ met een passende rol, werkwijze en bijdrage in op burgerinitiatieven, doe dit vanuit goed overzicht en inzicht.

In onderstaande model is te zien dat overzicht en inzicht nodig is over burgerinitiatieven die spelen in de samenleving. Dit om keuzes te kunnen maken waaraan de gemeente wel/deels/niet een bijdrage aan wil of kan leveren.

Voor de uitwerking van het voornoemde zien we op voorhand een drietal voorwaarden die meegenomen moeten worden. Dit in aansluiting op de lessen die zijn meegegeven vanuit de bestudeerde initiatieven. Die voorwaarden worden hieronder verder toegelicht in drie deelaanbevelingen.

Deelaanbevelingen, gericht aan de raad en het college:

  1. Maak als raad en college afspraken over een goede aansluiting van de raad op de gemeentelijke inzet bij nieuwe initiatieven uit de samenleving.
  2. Zorg dat een deel van de gemeentelijk middelen (capaciteit, materieel en geld) flexibel ingezet kan worden.
  3. Investeer in een ambtelijke organisatie die van buiten naar binnen werkt.

Download hier het rapport van de Rekenkamercommissie ‘De burger neemt het initiatief‘ [pdf]

Bekijk hier de Handreiking voor burgerinitiatiefnemers en gemeenten

Dit artikel verscheen eerder op www.rekenkamerwvolv.nl