Huiskamer als nieuw politiek arena

21 juli, 2019 - Webredactie
In Leiden wonen veel mensen die van de stad houden. En daarom ook wat van de stad vinden. Hoe organiseer je een gesprek met al die burgers? En hoe zorg je ervoor dat iedereen zich gehoord voelt? Veel mensen voelen zich vaak niet gehoord. Dan wordt er snel geklaagd. Op die manier ontstaat onvrede. We zijn daarom met een groep mensen een buurtinitiatief gestart dat een heuse Burgertop is geworden: L750 burgertop. Het was in het jaar dat het is opgericht namelijk 750 geleden dat Leiden officiële stadsrechten kreeg. Voor die Burgertop hebben we in totaal 750 mensen gesproken.

Gewoon, bij mensen thuis
Hoe hebben we dat gedaan? We hebben ‘huiskamergesprekken’ georganiseerd. Gewoon, bij de mensen thuis. Je vraagt of mensen hun huiskamer open willen zetten voor ongeveer acht mensen. Een tafel, koffie, thee en een koekje, dat wordt van zo’n huiskameraanbod gevraagd.

We kijken met tevredenheid terug op de Burgertop. Er zijn veel ideeën uit de huiskamergesprekken (het waren er meer dan 60!) gekomen en op de Burgertop zelf is er over gestemd. Met de ideeën met de meeste stemmen is men daadwerkelijk verder gegaan. Leiden Centraal Park is er bijvoorbeeld uit voortgekomen, het is een groot initiatief geworden en gebleven. Het busstation is namelijk aan de voorkant van het station gebleven en moest met veel groen omgeven worden in plaats van een stenen omgeving. In een Leidse buurt wordt met veel tevredenheid elke 14 dagen door de bewoners geveegd en aansluitend koffiegedronken. Terwijl in een andere buurt bewoners zuiniger met energie willen omgaan en dat nu samen aan het organiseren zijn. Dat zijn maar een paar voorbeelden die illustreren welke dynamiek zo’n burgertop teweeg heeft gebracht in verschillende uithoeken van Leiden.

Huiskamergesprekken
De huiskamergesprekken zijn een belangrijk onderdeel gebleken van het succes van de Burgertop. Daarom hebben we besloten om hiermee door te gaan. Sinds de Burgertop worden in Leiden met regelmaat Leidse Gesprekken gevoerd.

Naast een huiskameraanbod is er natuurlijk wel meer nodig om een goed gesprek te kunnen voeren. Daarom hebben we gespreksleiders gezocht. Gelukkig waren en zijn die er voldoende in Leiden. Zij hebben een training gekregen over hoe je een goed gesprek begeleidt: waar moet je dan opletten, en waar gaat het eigenlijk over?

We beginnen altijd met kennismaken. Soms kennen mensen elkaar al, soms ook nog niet. We vinden het belangrijk dat iedereen gelijkwaardig is, we willen een persoonlijke benadering. We geloven echt in aandacht en tijd krijgen voor een gesprek. Dus iedereen kan zijn/haar woordje doen. We nodigen mensen uit nieuwsgierig te zijn naar elkaar. We hebben het vertrouwen dat mensen hun buurt goed kennen, dat ze veel ideeën hebben en daar ook wat mee willen. Dat is de moeite van het vragen, luisteren en samenvatten waard. Iedereen een kans geven, daar gaat het allemaal om. Als gespreksleider let je daar op. Zo ontstaat er een veilige sfeer. Voor sommige mensen is het lang geleden dat er twee uur tijd en aandacht gegeven wordt aan iets wat zij van belang vinden en ook van anderen willen horen!

We vinden het heel belangrijk dat gespreksleiders geen mening hebben: wij zijn ondersteunend aan het goede gesprek. Waar we goed op letten is de kern van het gesprek: wat is de vraag, wat is het probleem of wat wil men te weten komen? De vraagstelling is voor ons dus van groot belang. Waarom heeft men ons nodig, wat kunnen we bieden en waar wil men mee verder komen?

Zwaan-kleef-aan
Zo waren we betrokken bij een wijk in Leiden waar veel verandering gepland stond. Het College had een projectontwikkelaar in de arm genomen en er waren mooie plannen uitgestippeld. Maar de wijkvereniging zelf was nog niets gevraagd. De wijkvoorzitter vroeg ons om daarover huiskamergesprekken te organiseren. Iemand biedt een huiskamer aan, de bewoner nodigt zelf iemand uit, die ook weer iemand uitnodigt, enzovoort. Een soort van zwaan-kleef-aan manier.

In korte tijd zijn er twaalf huiskamergesprekken geweest. De vraagstelling was: wat vind je leuk in je wijk, welke onderwerpen vind je belangrijk, waar moeten we op letten bij ontwikkeling van onze wijk? We houden dan verschillende rondes tijdens het gesprek: kennismaking, inventariseren en samenvatten. Dan stellen we een top-5 vast, bijvoorbeeld vijf punten die men wel en vijf punten die men niet wil. Er wordt een verslag gemaakt en dat gaat naar de wijkvoorzitter. In dit geval is het geheel aan de wethouders aangeboden en wordt er op dit moment serieus mee gewerkt!

Inmiddels zij we bekender geworden in Leiden. We zijn net gestart in een nieuwe wijk waar we met gemeente samenwerken rondom de vraag: hoe ziet deze wijk er in 2040 uit?

We hebben plezier in deze manier van gesprekken voeren met medestedelingen. Het is een mooie manier om laagdrempelige participatie te realiseren en dat kan iedereen in de eigen buurt, wijk, stad ook doen. Wij gunnen andere steden ook een goed gesprek!

Dit artikel van Edith van Middelkoop, één van de initiatiefnemers van L750, stond eerder op www.buurtwijs.nl